HOME > VOGELS UITGEVLOOID
BRUINE KIEKENDIEVEN
BROEDENDE INDIVIDUEN IN HET KRAAIENNEST NABIJ DE LIER 2021 - 2023
Omdat er het eerste jaar in het moerasstrookje van het Kraaiennest twee vrouwtjes samen met één mannetje
hun drie jongen grootbrachten werd ik nieuwsgierig naar hoe dat verder zou verlopen.
Om een indruk te krijgen welke vogels er in verschillende jaren betrokken waren bij het broeden maakte ik
veel foto's. Als gevolg daarvan vielen leuke eigenschappen op en werd het steeds interessanter om de
individuen te onderscheiden. Het mannetje had sowieso al een opvallend witte stuit waardoor hij in de verre
omtrek makkelijk te herkennen was.
2021
Compilatie van het mannetje, de witte stuit is duidelijk te zien [08 07 2021]
Eén van de twee vrouwtjes met wat lichtere tekening op de borst en ondervleugeldekveren [14 04 2021]
Eén van de twee vrouwtjes, een wat donkerder getekende [27 05 2021]
De drie grootgebrachte jongen, allemaal 'zeemkoppen' [21 07 2021]
2022
Compilatie van het mannetje, de witte stuit is al minder duidelijk [10 04 2022]
Terugkerend vrouwtje van vorig jaar met de wat lichtere tekening [22 06 2022]
Een nieuw vrouwtje, donkerder type, duidelijk niet die van vorig jaar, werd weggeknokt [10 04 2022]
Compilatie van de drie uitgevlogen jongen, alle drie 'zeemkoppen' [29 07 2022]
2023
Compilatie van het mannetje, de witte stuit is nagenoeg verdwenen [07 05 2023]
Baltsend mannetje met afwijkend donker gekleurd 3 kj of ouder vrouwtje in begin broedseizoen [04 04 2023]
Afwijkend donker gekleurd 3 kj of ouder vrouwtje. Zie de overwegend donkere kop en licht 'maantje' in nek,
ze was een week of twee aanwezig [18 05 2023]
Hét vrouwtje van de voorgaande twee jaar broedt opnieuw [18 07 2023]
De twee uitgevlogen jongen. De onderste vogel is een 'zeemkop' net zoals de jongen van voorgaande jaren,
de bovenste vogel heeft een 'maantje'. [28 07 2023]
Hier het juveniele 'maantje' voor de Skyline van Rotterdam [28 07 2023]
En een compilatie van juveniel 'maantje', wat ingezoomed [28 07 2023]
BRUINE KIEKENDIEVEN, SPEUREN NAAR MAANTJES
Een heel klein deel van de juveniele vogels heeft een 'maantje' in de hals in plaats van een veel lichtere
'zeemkop'. Dat is wel te vinden in vogel-literatuur. Maar wanneer een vogel in het voorjaar met een ruipatroon
zoals de vogel op de foto hieronder verschijnt, dan wordt het spannend en moet je gericht op zoek naar informatie.
Het is dan geen juveniele vogel meer, maar een adult vrouwtje. Dan is de kans groot dat het om een zeldzaam
afwijkende melanistische vorm van de Bruine Kiekendief gaat.
Mijn speurtocht begon bij een artikel op internet van Olivier Dochy van oktober 2020:
'Melanistische Bruine Kiekendieven van de donkere vorm: mysterieuze vogels'
Olivier was zo attent om mij een artikel uit Britisch Birds te sturen van W.S. Clark:
'The dark morph of the Marsh Harrier' [Britisch Birds, February 1987 – vol. 80, issue 2, pp 61–72].
Daarnaast peilde hij nog wat experts in zijn omgeving. Desondanks bleek het bepalen van de leeftijd van
het donkere vrouwtje niet makkelijk. Een deel van de juveniele vogels stapt namelijk ook het leven in met
zo'n 'maantje' in de nek en men weet niet goed hoe dat kleed er na verloop van tijd uit gaat zien.
Hier een compilatie van het volwassen vrouwtje met een 'maantje' in de nek [18 05 2023]
Uiteindelijk heb ik de bekende roofvogelonderzoeker Dick Forsman gevraagd, naar zijn expertise.
Hij gaat er vanuit dat de vogel een 3e kalenderjaar vrouwtje of zelfs ouder is. Dat baseert hij op het feit dat
de vogel in het verenkleed verschillende kleuren en mate van slijtage vertoont (zie foto hierboven), wat aangeeft
dat ze minstens één keer eerder heeft geruid, waardoor een tweede kalenderjaar wordt uitgesloten.
Het geslacht is zowel gebaseerd op de zwaar ogende proporties en brede vleugels (Zie voor haar formaat ook de
foto boven terwijl ze baltst met het mannetje [04 04 2023]), maar ook op het feit dat de binnenste handpennen,
die nu voor minstens een tweede keer geruid zijn, niet het typische mannelijke patroon laten zien.
Ook de buitenste handpennen die minstens één keer eerder geruid zijn, vertonen een vrouwelijk patroon,
terwijl mannetjes al na de eerste rui zwart-witte buitenste handpennen moeten hebben. Er zijn mannetjes,
die nooit het mannelijke verenkleed krijgen maar op vrouwtjes blijven lijken, maar deze vogel is te zwaar voor
een mannetje.
Ze is donkerder dan de meeste oudere vrouwtjes, maar ze lijkt erg op sommige donkere juvenielen met alleen
een bleke nekvlek. Omdat ze een volwassen vogel is, kan ze misschien gekwalificeerd worden als een individu
van de donkere vorm.
En wie weet heeft ze tijdens dat baltsen in het voorjaar wel een ei gedumpt in het nest van het andere vrouwtje
en hebben we daar het jonge 'maantje' aan te danken.
Ik dank Dick Forsman, Olivier Dochy en Wim Bovens heel hartelijk voor hun expertise en de tijd die ze hieraan
hebben willen besteden!
BRUINE KIEKENDIEVEN, MAAR IK BEN NOG NIET KLAAR!
Gestimuleerd door ontbreken van kennis heb ik het vrouwtje dat hier drie jaar lang - al dan niet met een ander
vrouwtje als concurrente - gebroed heeft in kleed vergeleken. Heel verrassend was dat ze in haar hele verenkleed
geen steek veranderde, ze is echt tot op de veer nauwkeurig te herkennen.
Het vrouwtje is geen steek veranderd
Daarentegen is het mannetje op de onderzijde in drie jaar tijd bleker geworden, terwijl de stuit van wit naar
rossig bruin veranderde. Die witte stuit heb ik vaker gezien bij Bruine Kiekendieven (zie foto onder),
daarover heb ik niets op internet kunnen vinden.
Het bleker worden met de jaren past in wat te vinden is over een deel van de Bruine Kiekendief mannetjes.
Laatst bijgewerkt 6 oktober 2023
Voor een mooi overzicht van vele verschillende Bruine Kiekendieven zie: pdf van Javier Blasco Zumeta
Mannetje Bruine Kiekendief met witte stuit, Krimpenerwaard 30 05 2022